یکی از جالبترین و بهترین بخشهای فرهنگ ایتالیایی «قهوه» است. یعنی امکان ندارد شما در ایتالیا زندگی کنید و از آداب قهوه خوردن ایتالیایی خبردار نباشید. ایتالیاییها صبح، در تمام ساعات طول روز و شب قهوه مینوشند. با این همه قوانین سختگیرانهای در مورد قهوه دارند. به همین دلیل باید در مورد قوانین پیچیده و سختگیرانه قهوه ایتالیایی اطلاعات کاملی داشته باشید. کلمه قهوه در ایتالیایی caffè است و در ادامه کاپوچینو، ماکیاتو، ریسترتو، دوپیو، کافه لاته و ماروچینو. اگر قصد رفتن به ایتالیا را دارید بد نیست در مورد فرهنگ و آداب قهوه خوردن ایتالیاییها و طرز تهیه انواع قهوه ایتالیایی آگاه باشید و موارد ضروری را بدانید. این مقاله از سایت Where Milan در مجله قهوه ست ترجمه شده است.
آداب و فرهنگ قهوه خوردن ایتالیاییها
اگر قصد دارید در ایتالیا قهوه بنوشید قانون نخست این است: ایتالیاییها معمولا قهوه را در کافی شاپ و سرپایی در قسمت بار مینوشند. بخشی از تجربه واقعی قهوه نوشیدن در ایتالیا جو و حال و هوای این مکانهاست. هم در کافههای ساده و هم کافههای لاکچری و فانتزی، معمولا بار کافهها برای قهوه نوشیدن بخش مهمی از زندگی یک ایتالیایی هستند.
قانون دوم نوشیدن قهوه در ایتالیا این است که معمولا قهوه را روی پیشخوان کافه و در عرض 2 دقیقه مینوشند، پولش را پرداخت میکنند و میروند. با این حال اگر احساس میکنید اگر هم دوست دارید روی میز بنشینید و قهوهتان را بنوشید این مسئله در میان مردم محلی امری مرسوم است و مشکلی ندارد اما باید دو برابر پول بپردازید.
قانون سوم این است که اغلب ایتالیاییها قهوه را به صورت تلخ و بدون شکر مینوشند. اگر چه تعداد زیادی از ایتالیاییها قهوه را با شکر هم میخورند اما طرز تهیه قهوه ایتالیایی معمولا بدون شکر است.
هشدار: یادتان باشد هیچوقت در ایتالیا قهوه را با غذا سفارش ندهید. ایتالیاییها نهایتا قهوه صبحانه را با یک شیرینی کروسان میل میکنند. به جز آن قهوه را بعد از ناهار و شام یا در طول روز میخورند. سفارش دادن قهوه با یک بشقاب اسپاگتی یا پاستا چیزی شبیه فاجعه است.
در ادامه یک لیست از انواع قهوه ایتالیایی در آداب قهوه خوردن ایتالیاییها و به طور خلاصه طرز تهیه انواع قهوه ایتالیایی را با هم مرور میکنیم.
1-قهوه اسپرسو ایتالیایی
اسپرسو، قهوه محبوب ایتالیاییهاست. قهوه اسپرسو ایتالیایی شامل یک شات قهوه است. در طرز تهیه قهوه ایتالیایی اسپرسو مقداری دانه قهوه آسیاب شده با آب سرد تحت فشار دم میشود. قهوه اسپرسو را در فنجانهای کوچک سرو میکنند و معمولا بدون شکر و تلخ خورده میشود. اما اضافه کردن شکر یا شیر هم دور از ذهن نیست و در هر ساعتی از شبانهروز دم و سرو میشود. خاستگاه قهوه اسپرسو در ایتالیا، شهر ناپل است. طرز تهیه دقیقه قهوه اسپرسو را در اینجا بخوانید.
2-قهوه ماروچینو ایتالیایی
قهوه ماروچینو یک شات اسپرسو با پودر کاکائو و کف شیر است. ماروچینو را معمولا در لیوانهای شیشهای کوچک سرو میکنند تا لایههای مختلف شیر، قهوه، کف و شکلات مشخص باشد. اسم این نوشیدنی از اسم کشور مراکش گرفته شده است، چون رنگ قهوهای آن اشاره به رنگ قهوهای چرمی دارد که در قرن بیستم میلادی در این کشور استفاده میشد. قهوه ماروچینو را هم در تمام ساعات شبانهروز سرو میکنند.
3-قهوه آمریکانو
طرز تهیه قهوه ایتالیایی آمریکانو یا کافه آمریکانو با یک شات اسپرسو و مقدار زیادی آب داغ است که همان ایدهی سنتی دم کردن قهوه است. آمریکانو را در فنجانهای بزرگ و برای وعده صبحانه یا بعد از ظهر سرو میکنند. ظاهرا ریشه این نوشیدنی به زمانی برمیگردد که سربازان آمریکایی در جنگ جهانی دوم عادت داشتند به اسپرسو، آب جوش اضافه کنند. آمریکانو بیشتر در بین نسل جوان محبوبیت دارد و معمولا از بین ساعت 6 صبح تا 5 بعد از ظهر سرو میشود.
4-قهوه کاپوچینو
محبوبترین نوشیدنی قهوه دنیا. طرز تهیه قهوه ایتالیایی کاپوچینو عبارت است از ترکیب یک شات قهوه دبل اسپرسو دمی با فوم شیر پر چرب است که روی فنجان قهوه قرار میگیرد. کاپوچینو معمولا در یک ماگ بزرگ سرو میشود و روی آن دارچین یا پودر شکلات میپاشند. (ماگ کاچوچینو از کافه لاته کوچکتر است). نام نوشیدنی کاپوچینو از لغتی به نام «کاپوچین» در کتاب کمدی الهی دانته گرفته شده است. در حقیقت «کاپوچین» نام فرقهای از راهبان کاتولیک ایتالیایی بود که کلاه سیاهی بر سر میگذاشتند و درباره آنها در کتاب کمدی الهی دانته صحبت شده است. ایتالیاییها کف سفید و دانههای قهوه پاشیده شده روی فنجان کاپوچینو را شبیه کلاه این راهبان کاتولیک تفسیر میکردند و به همین دلیل اسم نوشیدنی جدیدشان را «کاپوچینو» گذاشتند. ایتالیاییها کاپوچینو را معمولا در وعده صبحانه مینوشند و بندرت عصرها با یک شیرینی کروسان هم شاید کاپوچینو بنوشند. در فرهنگ و آداب خوردن قهوه ایتالیایی بهترین زمان برای خوردن کاپوچینو 6 تا 10:30 است و با ناهار و شام هم اصلا سرو نمیشود.
5-دبل اسپرسو
نوشیدنی دبل اسپرسو برخلاف قهوه ریسترو است. دبل اسپرسو همانطور که از نامش پیداست شامل دو شات قهوه اسپرسو در یک فنجان کوچک است. قهوه اسپرسو را با قند و شکر نمینوشند (اگر چه نوشیدن هر نوع قهوه با قند و شکر هم مانعی ندارد) و در 24 ساعت شبانهروز سرو میشود.
6-کافه لاته
بسیاری از افراد کافه لاته را با کاپوچینو اشتباده میگیرند. خب البته عجیب هم نیست چون هم از نظر ظاهر و هم از لحاظ طعم این دو به هم شبیه هستند اما اگر قرار باشد طبق فرهنگ و آداب ایتالیایی قهوه بنوشید تفاوت این دو خیلی واضح است. در کافه لاته نسبت شیر و قهوه اسپرسو دقیقا شبیه کافه لاته است اما در کافه لاته خبری از کف شیر نیست. خب شاید این تفاوت جزئی برای یک فرد غیر ایتالیایی چندان به چشم نیاید اما برای ایتالیاییها مهم است. کافه لاته در ماگ بزرگ یا لیوان بزرگ سرو میشود و ایتالیاییها آن را فقط در وعده صبحانه مینوشند. از آنجایی که کافه لاته فقط در وعده صبحانه ایتالیایی نوشیده میشود اصلا مترادف کلمه breakfast یا صبحانه در ایتالیا است و معمولا هم با یک شیرینی کروسان سرو میشود. کافه لاته را از 6 صبح تا 10:30 صبح سرو میشود.
7-قهوه جینسنگ
قهوه جینسنگ یک گزینه عجیب و غریب در میان قهوههای ایتالیایی است که از سالهای 2000 میلادی نوشیدن آن در ایتالیا محبوببیت پیدا کرد. قهوه جینسنگ از کشورهای آسیایی مالزی، تایلند و سنگاپور با ایتالیا آمده و به دلیل دارا بودن ترکیباتی مثل شیر، شکر و جینسنگ از قهوه معمولی سبکتر است. قهوه جینسنگ در 24 شبانهروز سرو میشود.
8-قهوه ریسترتو
قهوه ایتالیایی ریسترتو یک سوپر شات قهوه اسپرسو است. طرز تهیه این قهوه ایتالیایی به این صورت است که با همان مقدار دانه قهوه اما معمولا با نیمی از مقدار آب لازم برای اسپرسو عصارهگیری میشود. در واقع این دشوارترین راه برای نوشیدنی اسپرسو است: کم و مختصر، تلخ با یک طعم قوی و بدون قند در یک فنجان کوچک. قهوه ریسترتو در 24 ساعت شبانهروز سرو میشود.
9-قهوه d’orzo
قهوه d’orzo در واقع یک نوع ماالشعیر قهوه است. این نوشیدنی قهوه ایتالیایی شامل قهوهای است که به صورت اسپرسو دمی و از قهوه بدون کافئین گرفته شده از دانه جو بو داده و برشته شده تهیه میشود. رنگ این نوشیدنی قهوهای روشن و سالمتر از سایر قهوههای سرشار از کافئین است. قهوه d’orzo معمولا در یک فنجان کوچک یا متوسط سرو و در 24 ساعت شبانهروز نوشیدن میشود.
10-قهوه ماکیاتو
قهوه ایتالیایی ماکیاتو که گاهی به آن اسپرسو ماکیاتو هم گفته میشود یک قهوه متعلق به خانواده اسپرسو است. طرز تهیه این قهوه ایتالیایی به این صورت است که یک شات قهوه اسپرسو دمی را با مقدار کمی فوم شیر که در بالای فنجان قرار میگیرد سرو میکنند. در حقیقت واژه ماکیاتو در ایتالیایی به معنای «آغشته به رنگ» است. شما میتوانید به همین ترتیب یک فنجان قهوه macchiato caldo را هم با با فوم شیر داغ یا macchiato freddo را با چند قطره شیر سرد هم درست و در یک فنجان کوچک سرو کنید. قهوه ماکیاتو در 24 ساعت شبانهروز سرو میشود. طرز تهیه کامل لاته ماکیاتو را اینجا بخوانید.
11-فال قهوه ایتالیایی
فال گرفتن از روی قهوه هم در ایتالیا یک فرهنگ قدیمی است. به نظر میرسد ریشه فال قهوه از فرهنگ ترکیه به سایر کشورهای مدیترانه و ایتالیا رسیده باشد. خانمهای مسن ایتالیایی معمولا از فال قهوه سررشته دارند و از روی تفالههای باقی مانده در فنجان تصاویر را تفسیر میکنند.
12-قهوه ناپلی؛ خوشمزهترین قهوه دنیا
اگر چه ایتالیا سرزمین مد و فشن و پیتزا و پاستا است اما برخی بر این باورند که قهوه ناپلی بهترین نوع قهوه در سرتاسر دنیاست. یکی از انواع دیگر مشهور قهوه ایتالیایی caffè leccese است که از قهوه، یخ و شیر بادام تشکیل شده است. یک سنت قهوه خوری هم در ناپل از قدیمالایام مرسوم بوده که دانستنش خالی از لطف نیست. در این رسم قدیمی که به آن Caffe Sospeso میگویند معمولا یک مشتری پول دو فنجان قهوه را میپردازد تا مشتری بعدی قهوه را مهمان او باشد و قهوه برای او مجانی سرو شود. جالب است بدانید که این سنت در مورد تئاتر هم صدق میکند و معمولا یک مشتری دو بلیت میخرد و به این سنت قدیمی که در آن بلیت خریداری شده نصیب یک مشتری خوش شانس میشود hanging theatre میگویند.