قهوه 100% عربیکا چیه؟
احتمالاً شما هم اصطلاح «قهوه 100 درصد عربیکا» رو روی بسته‌بندی قهوه دیدید و از خودتون پرسیدید که قهوه 100عربیکا یعنی چی؟ اگه با اصطلاحات تخصصی صنعت قهوه آشنا نباشید، انتخاب بین گزینه‌های مختلف می‌تونه حسابی گیج‌کننده باشه. یکی از عبارت‌هایی که زیاد باهاش روبه‌رو می‌شیم همین برچسب «100٪ Arabica» است. اما این اصطلاح به چه معناست، آیا 100 عربیکا بودن قهوه، کیفیت آن را تضمین می‌کند؟ نه لزوماً. برچسب “۱۰۰٪ عربیکا” فقط نشان می‌دهد که دانه‌های این قهوه از نوع عربیکا هستند، نه روبوستا. اما اینکه نوشیدنی شما طعم خوبی داشته باشد، حرفه‌ای رُست شده باشد یا در مزرعه‌‌ی خاصی کشت شده باشد را تضمین نمی کند. در ادامه بیشتر درباره این موضوع صحبت میکنیم.
عربیکا چیه و چرا این‌قدر معروفه؟
دونه‌های عربیکا از گیاه Coffea arabica میان و بیشتر به خاطر طعم لطیف‌تر، اسیدیته متعادل، و عطرهای خاص شناخته می‌شن. اگه اهل تجربه‌ی طعم‌های میوه‌ای، شکلاتی یا گلی هستین، احتمالاً طعم قهوه عربیکا براتون دلنشین‌تر از روبوستاست. همین ویژگی‌ها باعث شده خیلی‌ها دنبال قهوه اصل عربیکا باشن، مخصوصاً کسایی که از قهوه فوری یا قهوه‌های تلخ سنتی فاصله گرفتن.
اما همه‌ی عربیکاها یکسان نیستن. مثل این می‌مونه که بگیم همه‌ی سیب‌ها خوشمزه‌ان، در حالی که سیب سمیرم خیلی خوشمزه تر از سیب‌های گلخانه‌ایه.
اگه دنبال یه تجربه خاص از قهوه ۱۰۰٪ عربیکا هستی، پیشنهاد ما امتحان کردن قهوه اتیوپی گوجی است که یادآور طعم‌های گُلی و مرکباتیه.
۱۰۰٪ عربیکا یعنی چی؟
وقتی روی بسته‌بندی قهوه نوشته شده “۱۰۰٪ Arabica”، یعنی توی ترکیبش حتی یک دانه روبوستا هم استفاده نشده. این نشونه‌ی خوبیه، ولی فقط یکی از صدها فاکتور مهم در تضمین کیفیت قهوه‌ست. خیلی برندها از این برچسب استفاده می‌کنن تا محصولشون رو با کلاس‌تر نشون بدن؛ چون بیشتر مردم می‌دونن عربیکا خوش‌طعم‌تره.
اما بذار یه چیزی رو شفاف کنیم: قهوه ۱۰۰٪ عربیکا می‌تونه عالی باشه، ولی ممکن هم هست خیلی معمولی یا حتی بی‌کیفیت از آب دربیاد. چرا؟ چون فقط نوع دونه مهم نیست؛ شرایط پرورش، روش فرآوری، نوع رُست و حتی بسته‌بندی و تازگی دونه‌ها هم خیلی مهمه.
در واقع تعریف شما از یک فنجان قهوه باکیفیت، بستگی به انتظار شما از اون نوشیدنی داره. ممکنه به‌دنبال طعمی خاص یا ویژگی‌ای مثل کرما در اسپرسو باشید. اینجاست که باید بریم سراغ یه سری فاکتورهای واقعی‌تر.
چه چیزهایی واقعاً کیفیت قهوه رو تعیین می‌کنن؟
کیفیت قهوه فقط به نوع دونه مربوط نمی‌شه. چندتا چیز هست که باعث می‌شن یه قهوه واقعاً عالی باشه:
-
منطقه‌ی کشت و ارتفاع: قهوه‌هایی که در ارتفاعات بالا رشد می‌کنن، معمولاً اسیدیته و پیچیدگی طعمی بیشتری دارن. مثلاً قهوه‌های کلمبیا، اتیوپی، کنیا یا آمریکای مرکزی معمولاً از این لحاظ معروفن.
-
روش فرآوری بعد از برداشت: اینکه قهوه خشک شده یا شسته‌شده باشه، چقدر زمان برای خشک‌کردن گذاشتن، دونه‌ها رو چطوری جدا کردن و… همه روی طعم نهایی تأثیر داره.
-
رُست یا برشته‌کاری: قهوه‌ای که خیلی تیره برشته شده، ممکنه تلخ‌تر باشه و طعم‌های خاص دونه‌ها درش گم بشه. یه رُستر حرفه‌ای، مثل روسترهای «قهوه ست»، دونه‌ها رو جوری برشته می‌کنه که شخصیت اصلی قهوه حفظ بشه.
-
درجه‌ی تازه‌بودن قهوه: حتی بهترین قهوه‌ها هم اگر تازه آسیاب نشده باشن یا ماه‌ها توی انبار مونده باشن، طعم واقعی‌شون رو از دست می‌دن.
-
رتبه‌بندی کیفی (Specialty vs Commercial): قهوه‌های اسپشیالتی توسط داوران رسمی (Q Graders) امتیازدهی می‌شن و باید نمره‌ی بالای ۸۰ از ۱۰۰ بگیرن. هر قهوه‌ای که امتیازش بالای ۸۰ باشه، وارد دسته‌ی «قهوه اسپشیالیتی» می‌شه. این یعنی توی ارزیابی طعم، عطر، اسیدیته، بادی و تعادل کلی، موفق عمل کرده.
برعکسش چیه؟ قهوه‌هایی با امتیاز زیر ۸۰ که به‌طور معمول به اسم «قهوه تجاری یا کامرشیال» می‌شناسیم؛ همون‌هایی که بیشتر توی ترکیب‌های فوری یا بسته‌بندی‌های سوپرمارکتی می‌بینیم. نه اینکه این قهوه‌ها بد باشن، ولی معمولاً خبری از اون طعم پیچیده و دل‌نشین توی فنجون نیست. اگر نمی‌دونید فرق قهوه تجاری و اسپشیال چیه، مقاله مربوط رو بخونید.
آیا عربیکا بهتره یا روبوستا؟
خیلی‌ها می‌پرسن: عربیکا بهتره یا روبوستا؟ اصلا فرق عربیکا و روبوستا چیه؟ در جواب باید بگیم که عربیکا معمولاً خوش‌طعم‌تر و معطرتره، اما روبوستاها هم محبوبن، مخصوصاً برای اسپرسو با کرمای بیشتر. البته اگه دنبال قهوه‌ای با کافئین کمتر هستید، عربیکا انتخاب مناسب‌تریه، چون روبوستا حدود دو برابر کافئین داره.
پس نمیتونیم بگیم روبوستا دانه بی کیفیتیه؛ ولی خب توی ایران، اغلب روبوستاهای موجود کیفیت پایینی دارن و بیشتر برای کاهش قیمت قهوه‌ها استفاده می‌شن، نه برای بهبود طعم. اینجاست که برچسب “۱۰۰٪ عربیکا” به‌عنوان یک امتیاز تبلیغاتی به کار می‌ره.
کدوم دانه قهوه برا اسپرسو مناسبه؟
دانه های عربیکا اگه خوب رُست شده باشن و تازه باشن برای اسپرسو مناسبن ترن. البته بعضی باریستاها برای اسپرسو، ترکیب ۸۰٪ عربیکا و ۲۰٪ روبوستا رو ترجیح می‌دن تا کرمای بیشتری بگیرن. اگر دستگاه اسپرسو خانگی دارید و میخواین توی خونه اسپرسو درست کنین، یه بسته قهوه اسپشیالتی عربیکا با رُست مدیوم گزینه‌ی خیلی خوبیه.
پس دنبال چی باید بگردیم؟
اگه واقعاً دنبال قهوه‌ی باکیفیت هستی، این موارد رو در نظر بگیر:
-
آیا اطلاعاتی درباره‌ی مزرعه، کشور، منطقه یا ارتفاع کشت داده شده؟
-
آیا نوع فرآوری قهوه مشخصه؟
-
آیا قهوه اسپشیالتی هست یا فقط نوشته ۱۰۰٪ عربیکا؟
-
آیا رُستر به‌نامی داره که مشخص باشه تخصص داره توی برشته‌کاری؟
-
آیا تاریخ رُست روی بسته درج شده؟
-
آیا طعم‌های قهوه به‌صورت دقیق توی بسته‌بندی یا توضیحات فروش ذکر شده؟
تو فروشگاه آنلاین قهوه ست، برای هر قهوه سعی شده اطلاعات شفاف و دقیقی ارائه بشه: از کشور مبدأ گرفته تا طعم‌یادها، تاریخ برشته‌کاری و نوع فرآوری. چون معتقدیم که هرکسی حق داره دقیق بدونه چی داره می‌خره.
جمع‌بندی
برچسب “۱۰۰٪ عربیکا” فقط نشون می‌ده که توی ترکیب قهوه هیچ دونه روبوستایی وجود نداره و هیچ تضمینی درباره کیفیت، تازگی یا طعم قهوه نمی‌ده. کیفیت واقعی قهوه به چیزهایی مثل منطقه‌ی کشت، فرآوری، رُست و درجه اسپشیالتی بودن بستگی داره. دنبال قهوه‌هایی بگردید که اطلاعات شفافی درباره منشأ، امتیاز کیفی و طعم‌یادها دارن.
اگر هنوز مطمئن نیستی کدوم قهوه برات مناسبه یا می‌خوای بیشتر درباره قهوه‌های اسپشیالتی بدونی، پیشنهاد میکنیم مقاله‌ی [تفاوت قهوه اسپشیالتی و تجاری] رو بخونی. سوالی درباره عربیکا و روبوستا توی ذهنت مونده؟ توی بخش نظرات همین مقاله برامون بنویس یا از طریق فرم تماس، با ما در ارتباط باش.
