در دنیای پر رمز و راز قهوه نام دو دانه قهوه عربیکا و روبوستا در میان انواع دانه‌های مختلف قهوه بیشتر بر سر زبان‌هاست. در حقیقت از لحاظ گیاه شناسی بالغ بر صد گونه گیاهی برای قهوه شناسایی شده است ولی این دو گونه مشهور بیشترین تولید، فروش و محبوبیت را در میان سایر دانه‌های قهوه دارند. اما دو دانه قهوه عربیکا و روبوستا چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم دارند. در مجله قهوه ست به طور تخصصی 10 مورد از تفاوتهای اصلی دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا را با هم بررسی می‌کنیم.
Coffea Arabica و Coffea Canephora (یا همان Robusta)
همان‌طور که در ابتدا گفتیم تفاوتهای دو دانه قهوه عربیکا و روبوستا بیش از ده مورد است که در ادامه این تفاوت‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
۱- تفاوت در طعم و عطر
در دنیای قهوه دانه های روبوستا (Robusta ) به داشتن طعم و عطری شبیه به لاستیک سوخته (burnt tires or rubbery) مشهور هستند به گونه‌ای که این عطر حتی زمان آسیاب شدن نیز قابل تشخیص است. در مقابل دانه‌های Arabica عطر دلنشین‌تر و خوشایندتری دارند.
۲- میزان کافئین
دانه‌های Robusta تقریبا دو برابر Arabica کافئین دارند. طعم تلخ‌تر روبوستا به واسطه داشتن کافئین بیشتر است. از لحاظ درصدی Robusta حدود ۲.۷ ٪ و Arabica حدود ۱.۵ ٪ کافيبن دارد.
۳- میزان قند و چربی
میزان قند موجود در Arabica تقریبا دو برابر Robusta است و از لحاظ چربی چیزی حدود ۶۰٪ بیشتر ازمیزان موجود در Robusta اندازه‌گیری شده است. این تفاوت شیمیایی توجیه مناسبی است برای داشتن طعم مطبوع‌تر Arabica.
۴- قیمت
از نظر قیمت در بورس‌های جهانی دانه‌های Arabica حداقل معمولا به قیمتی دو برابر بیشتر از Robusta معامله می‌شوند.
۵- کاشت و داشت و برداشت
همان‌طور که از نام Robusta پیداست این گونه راحت‌تر مورد زراعت قرار می‌گیرد و میزان محصولی که در هر هکتار به دست می‌آید بیشتر از گونه Arabica است. همچنین Robusta نسبت به آفات زراعی و بیماری‌ها مقاوم‌تر است. نکته جالب توجه این است که میزان بیشتر کافئین موجود در Robusta نوعی سد دفاعی در برابر آفات محسوب می‌شود.
۶ – Crema در اسپرسو
امروزه در اکثر اسپرسوهای تولید کشور ایتالیا درصدی روبوستا استفاده می‌شود این امر به علت ایجاد Crema ی بیشتر دانه های روبوستا می باشد.
۷- شکل ظاهری
از لحاظ شکل ظاهری دانه های روبوستا گرد و مدور تر هستند در حالیکه دانه های Arabica بیضی شکل هستند.
۸- ارتفاع گیاه و محل رویش
گیاه Arabica در ارتفاعی بالاتر نسبت به Robusta رشد میکند و ارتفاع آن بین ۲.۵ تا ۴.۵ متر است در حالیکه گیاه روبوستا ارتفاعی معادل ۴.۵ تا ۶.۵ متر پیدا می کند و در ارتفاعی پایینتر نسبت به Arabica رشد می کند
۹ – میزان Chlorogenic acid
این ماده اثر آنتی اکسیدانی قهوه را باعث می شود که میزان این ماده در دانه های روبوستا ۷-۱۰ ٪می باشد در حالیکه در گونه Arabica این میزان ۵.۵ – ۸ ٪ می باشد.
۱۰ – میزان کشت و تولید
Arabica در حدود ۷۰ ٪ محصول تولیدی کشور های قهوه خیز می باشد و بزرگترین کشور تولید کننده Arabica برزیل می باشد. ۳۰ ٪ باقیمانده روبوستا می باشد که کشور ویتنام بزرگترین تولید کننده روبوستا شناخته می شود.
البته تفاوتهای دیگری هم بین این دو گونه دانه قهوه وجود دارد ولی تفاوتهای اصلی دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا در بالا ذکر شد.
