انواع قهوه اتیوپی اغلب به عنوان دانه قهوه «هیرلوم» شناخته می‌شود، که اشاره دارد به احترام به قهوه‌ای که با تاریخچه طولانی چندین نسل دست به دست گشته و زمینه تولید دانه قهوه در اتیوپی را از سایر خاستگاه‌های قهوه که به صورت تکنیکی دانه قهوه تولید می‌کنند را متمایز می‌کند. در حالی که بسیاری از جنگل‌های کوهستانی در اتیوپی پر از قهوه وحشی است، اما بیشتر قهوه‌هایی که امروزه برای صادرات جمع آوری و برداشت می‌شود نوعی از انواع انتخاب شده یا پرورش یافته است. منابع قهوه “قهوه ست” از Yirgacheffe ، Guji و منطقه وسیع‌تر Sidama تهیه شده‌اند. آنچه در ادامه می‌آید توضیحات متداول‌ترین گونه‌های قهوه اتیوپی در تعداد زیادی از ایستگاه‌های شستشو، تعداد زیادی منطقه محلی قهوه Core و تعداد زیادی از تولید کنندگان آن است: Kurume، Dega، Wolisho و دو زیر مجموعه محلی که از Guji انتخاب شده‌اند. این مطلب در مورد گونه‌های قهوه اتیوپی را از سایت Medium در مجله قهوه ست بخوانید.
معرفی گونه‌های مختلف قهوه اتیوپی
«Kurume» (کوروم) یکی از گونه‌های منطقه‌ای اتیوپی از ییرگاچف است. بررسی‌های انجام شده بین سال‌های 1989 و 1994 به شناسایی مکان‌های محلی از روی نام آنها کمک می‌کند. قبل از دهه 1970 اساساً در اتیوپی هیچ گونه پرورش عمدی یا انتخاب گونه در سطح ملی وجود نداشت. کشاورزان شخصا دانه‌ها را به صورت محلی برای تولید مثل محصول خود انتخاب می‌کردند. اما اپیدمی ویرانگر بیماری توت قهوه در دهه 1960 باعث شد محققان مرکز تحقیقات کشاورزی جیمما (JARC) را تأسیس کرده و شروع به فهرست‌نویسی درختان قهوه کنند که مقاومت در برابر بیماری توت قهوه و خشکسالی و همچنین بازده بالا را نشان می‌داد. مقاله مشخصات قهوه اتیوپی به عنوان قدیمی‌ترین قهوه دنیا را بخوانید.
این انتخاب‌ها به عنوان یک برنامه بهبود محصول ملی مورد استفاده قرار گرفتند، اما در مزارع گونه‌های تازه انتخاب شده و مقاوم در آب و هوای متفاوت با جیمما، جایی که گیاهان زراعی حاصل می‌شدند، بهینه عمل نمی‌کردند. محققان JARC محورها، فهرست‌بندی و انتخاب انواع مزارع محلی که هر دو به طور طبیعی با محیط‌هایی که قبلاً رشد کرده بودند متناسب و سازگار بود و نماینده پروفایل‌های طعم فنجان بسیاری از مناطق زیر کشت قهوه اتیوپی بودند.
همان‌طور که گفتیم Kurume یکی از گونه‌های شناخته شده قهوه اتیوپی در منطقه ییرگاچف است. مانند بسیاری از گونه‌های منطقه‌ای، نام‌های اعمال شده بر روی انواع قهوه از نام درختان بومی گرفته شده است. درخت كوروم میوه‌های كوچك با عملکرد سالانه خوب، شبیه گیلاس‌های كوچك قهوه كوروم با محصول فراوان است. کوروم دارای انواع مختلفی در بین کشاورزان در مناطق Guji و Gedeo است که شامل ییرگاچف نیز می‌شود. بعضاً به دلیل شباهت‌هایی که در ظاهر درختان وجود دارد، نام Kurume برای گونه‌های منتخب JARC به کار برده می‌شود.
«Dega» یکی دیگر از گونه‌های قهوه منطقه‌ای اتیوپی است که از روی اسم یک درخت بومی نامگذاری شده است. چوب درخت «دگا» هنگام سوختن برای هیزم، عطر و بویی شیرین و معطر شبیه بوی دانه قهوه هنگام برشته کردن دارد. واژه اَمهاری «dega» به معنای «منطقه مرتفع کوهستانی» است که در مورد شرایط کشاورزی مانند محل کشت قهوه Dega نیز کاربرد دارد.
«Wolisho» یکی دیگر از گونه‌های منطقه‌ای قهوه اتیوپی است که از روی اسم درخت بومی Gedeo و مناطق اطراف آن نامگذاری شده است. این درخت دارای میوه‌های درشت با عملکرد سالانه متناقض است. قهوه Wolisho هم دارای گیلاس‌های درشت قهوه و برگ‌های بلند است.
زیر مجموعه‌های انتخابی محلی هیرلوم 74110 و 74112 در دهه 1970 در مرکز تحقیقات کشاورزی جیمما (JARC) برای مقاومت در برابر بیماری توت قهوه ایجاد شد. این دو نوع با عدد «74» شروع می‌شوند تا نشانه‌ای برای فهرست بندی و انتخاب آنها در سال 1974 باشد.
رقم 74110 از یک «درخت مادر» اصلی در روستای بیشاری، استان متو، منطقه ایلوابابورا، منطقه ارومیه در اتیوپی انتخاب شد. پس از بررسی مقاومت آن در برابر بیماری توت قهوه و عملکرد کلی، JARC انواع مختلفی را در سال 1979 منتشر کرد. 74110 درخت کوتاه و جمع و جور، دارای برگ‌ها، گیلاس و دانه قهوه کوچک است.
خاستگاه رقم 74112 هم در جنگل Metu-Bisari است و به همین ترتیب در سال 1979 به دلیل مقاومت در برابر بیماری و پتانسیل عملکرد آن منتشر شد. درختان این رقم نیز کوچک و جمع و جور هستند. هر دو گونه در آب و هوایی شبیه به مناطقی که درختان اصلی مادر رشد کرده اند به خوبی رشد می‌کنند.
