موکا پات با طراحی زیبای خود در همه جای جهان به یک اندازه طرفدار دارد و جزو رایجترین دستگاه های قهوه ساز به شمار می آید. این دستگاه در سال 1933 توسط لوئیجی دی پونتی اختراع شد و به سرعت توسط آلفونسو بیالتی (Bialetti)، به تولید رسید که اختراع دی پونتی را با اصطلاح «موکا اکسپرس»، به عنوان یک دستگاه قهوه‌ساز آلومینیومی، به یکی از معروف‌ترین و آشناترین‌ها دستگاه های تهیه قهوه در جهان تبدیل کرد.
هرچند این دستگاه براساس نفوذ آب طراحی شده اما خود بیالتی اینطور گفته که طرح اولیه این دستگاه از ماشین های لباسشویی قدیمی الهام گرفته شده است که در آنها، از یک منبع گرما برای جوشاندن آب داخل سطل استفاده می شد که باعث می شد آب در حال جوش از لوله ای خارج شود و به سمت لباس های کثیف هدایت شود. البته، موکا اکسپرس باعث می‌شود که آب داغ به سمت بالا هدایت شده، از تفاله‌های قهوه عبور کند و در نهایت از لوله خارج شود. در این روش، لازم نیست قهوه دم کشیده از فیلترهای اضافی عبور کند، زیرا تفاله‌ها در پایین ظرف باقی می‌مانند.
اهمیت موکاپات از لحاظ تاریخی
موکا پات جذاب با طراحی هشت ضلعی که گاهی در کافی شاپ ها به آن اسپرسوساز ماچینتا یا اوون نیز می‌گویند، می تواند یک فنجان قهوه قوی و خوش طعم تهیه کند که از لحاظ تاریخی در تاریخچه سرو قهوه از اهمیت بالایی برخوردار است. طراحی این دستگاه نیز شهرت بین المللی دارد و شاید تنها رقیب آن در زیبایی، Chemex باشد.
قهوه ساز موکاپات به عنوان یک نوآوری در صنعت نیز قابل توجه است: ساختار آلومینیومی برای تهیه قهوه، در آن زمان انقلابی به پا کرد و با افزایش تدریجی محبوبیت قهوه موجب شد که داشتن قهوه ساز آلومینیومی در آشپزخانه، نشانه ای از مدرنیته باشد. (با این وجود، بسیاری از مدل‌های جدید این دستگاه از استیل ساخته شده‌اند و حتی با شکل‌های ظریف تر و جذاب‌تری نیز در دسترس هستند – مانند طرحی به نام «ونوس».)
موکاپات تحولی در تهیه قهوه خانگی
تهیه این سبک قهوه که قبلاً فقط می شد در یک کافه شاپ یا رستوران آن را تجربه کرد، یکی از اولین تحولات برای دم کردن قهوه خانگی بود.
از لحاظ فرهنگی، موکا پات تغییری تاریخی را ایجاد کرد و موجب شد اسپرسو که به عنوان نوشیدنی خارج از خانه شناخته می شد به یک نوشیدنی قابل تهیه در خانه تبدیل شود که البته با رکود اقتصادی ایتالیا در دهه 1930 مصادف شد.
با توجه به اینکه اسپرسوی تهیه شده در دستگاه های تجاری با فشار بسیار بالاتری (9 بار) نسبت به آب جوش موجود در یک اوون (حدود 2 بار و حتی کمتر) دم می شود، این قهوه سازها می توانند برای تولید یک دم نوش غلیظ و فشرده که بسیاری از مصرف کنندگان خانگی از آن به عنوان جایگزینی برای اسپرسو سنتی لذت می برند، مورد استفاده قرار گیرند.
طرز کار موکاپات
برای دم کردن قهوه توسط موکاپات، ابتدا آب را در محفظه پایینی اوون بریزید (اگر ظرف را با آب بسیار داغ پر کنید از پخته شدن تفاله های قهوه قبل از شروع استخراج، جلوگیری می کنید که نتیجه بسیار بهتری دارد)، سپس قهوه آسیاب شده را به طور یکنواخت در محفظه قهوه قرار دهید. حالا اوون را روی یک منبع حرارت با شعله متوسط رو به زیاد قرار داده، درب آن را باز کنید تا آب در حال گرم شدن در نهایت به جوش آماده و از میان قهوه بالا بیاید. در نتیجه، قهوه استخراج شده و از دهانه به محفظه بالایی فرستاده می شود. هنگامی که استخراج قهوه تمام شد، می توانید درب اوون را ببندید و دم کرده قوی خود را از پارچ هشت ضلعی خارج کنید.
حقایق جالب درباره موکا اکسپرس
در سال 1953، این شرکت طرحی را سفارش داد که به اندازه خود موکا اکسپرس نمادین شد: تصویری از بیالتی به شکل مردی با انگشتان کشیده با سبیل های پرپشت. (طرح مرد کوچولوی سبیلو حتی امروز نیز روی ظروف بیالتی موکا دیده می شود.)
با وجود استقبال بی نظیری که از دستگاه قهوه ساز موکاپات در جهان شده، به نظر می رسد طعم آن برای همه خوشایند نیست و بسیاری از افراد معایبی را برای آن مطرح می کنند از جمله اینکه قهوه استخراج شده، ضعیف است و طعمی فلزی دارد.
با این حال، این روش دم کردن قهوه مورد پسند تعداد زیادی از قهوه نوشان است و از لحاظ روند ثبت اختراع و نوآوری در تهیه قهوه نیز شایسته احترام است.