می‌دانستید انواع قهوه پرمصرف‌ترین نوع نوشیدنی‌های گرم در کافی شاپ‌های سرتاسر دنیا و البته پرمصرف‌ترین نوشیدنی محبوب و معروف خانگی هستند؟ آمریکایی‌ها قهوه را به صورت قهوه گرم و قهوه سرد بیشتر از انواع نوشابه و آبمیوه در کنار چای مصرف می‌کنند. اما قهوه با توجه به خواص درمانی آن برای زنان و مردان و البته با توجه به برخی مضرات قهوه برای مردان و زنان چقدر محبوب است؟ شاید تا این اندازه که وقتی خبر انتخاب کشور کانادا به عنوان مقصد انتخابی شاهزاده هری و مگان مارکل برای زندگی بعد از خروج از خاندان سلطنتی در رسانه‌ها پیدا درز کرد، کسب و کار قدرتمند قهوه کانادا یعنی «تیم هورتونز» پیشنهاد کرد که تا آخر عمر هر روز قهوه رایگان به در خانه این دو بفرستد؛ احتمالا به عنوان یکی از جاذبه‌های زندگی در کشور کانادا. با توجه به این محبوبیت انواع قهوه از اسپرسو گرفته تا ترک و فرنچ پرس در سرتاسر دنیا جای تعجبی ندارد که چطور این نوشیدنی تلخ، گرم و تیره چقدر بر بیولوژی بدن ما تاثیر می‌گذارد. در این مقاله از سایت the conversation در مجله قهوه ست در مورد بیولوژی قهوه و تاثیر آن بر بیولوژی بدن انسان از جمله پیشگیری از بیماری‌های مختلف صحبت می‌کنیم.
عناصر موجود در قهوه
مواد اصلی فعال بیولوژیکی موجود در قهوه به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا، کافئین (یک محرک) و مجموعه‌ای از آنتی اکسیدان‌ها هستند که جز خواص اصلی دانه قهوه برای بدن محسوب میشوند. اما می‌دانید که کافئین و آنتی‌اکسیدان ها چه تاثیری در بدن ما دارند؟ سازوکار این مسئله بسیار ساده است اما ظاهرا مسئله اصلی در جزییات است و گمانه‌زنی‌ها درباره این‌که قهوه چگونه هم می‌تواند برای بدن ما مفید باشد و هم مضرات قهوه برای بدن کمی پیچیده است.
خاصیت تحریک کننده کافئین موجود در انواع قهوه به عنوان یک نوشیدنی سنتی و نیز یک نوشیدنی گرم در منوی کافه‌ها و کافی‌شاپ‌ها به این معنی است که می‌توانید برای از خواب بیدار شدن روی یک فنجان قهوه حساب کنید. در حقیقت، قهوه یا حداقل کافئین موجود در آن، رایج ترین داروی روانگردان در جهان است. به نظر می‌رسد که به عنوان یک محرک، حداقل تا حدودی با مسدود کردن آدنوزین، ماده شیمیایی که باعث خواب و احساس خواب‌آلودگی می‌شود، از طریق اتصال به این گیرنده حسی کار می‌کند.
کافئین و آدنوزین ساختارهای حلقوی مشابهی دارند. کافئین به عنوان یک تقلید کننده مولکولی عمل می‌کند، گیرنده آدنوزین را پر کرده و مسدود می‌کند و مانع از توانایی طبیعی بدن برای استراحت در زمان خستگی می‌شود.
به دلیل همین عملکرد قهوه است که خوردن بیش از حد قهوه می تواند احساس تلاطم، تپش قلب و اضطراب یا بی‌خوابی را به شما منتقل کند. بیش از 100 سال است که پیش رابطه احتمالی بین نوشیدن قهوه و بی خوابی مشخص شده است.
واکنش‌ها و پاسخ‌های بی‌نظیر
فارغ از نوع رسپی این نوشیدنی گرم یا حتی جویدن دانه قهوه بدون دم کردن آن، افراد مختلف به کافئین پاسخ متفاوتی نشان می‌دهند. حداقل برخی از این واکنش‌ها ناشی از داشتن اشکال مختلف گیرنده آدنوزین است، مولکولی که کافئین به آن وصل شده و مسدود می‌شود. این تفاوت ممکن است به خاطر تفاوت ژنتیکی افراد مختلف هم باشد.
بدن برخی افراد کافئین را پردازش نمی‌کند و نوشیدنی‌هایی مانند قهوه برای آن‌ها خطرناک است. با این حال، حتی به دور از افراط و تفریط در نوشیدن قهوه، تفاوت‌هایی در نحوه واکنش بدن به فنجان قهوه وجود دارد. البته مانند بسیاری از موارد بیولوژیکی، این واکنش تابعی از محیط، سابقه مصرف قهوه در گذشته، ژنتیک و اگر صادقانه بخواهیم صحبت کنیم صرفا تصادفی است.
ما ممکن است به دلیل خاصیت سرحال کننده کافئین به نوشیدن قهوه به صورت سرد یا گرم علاقه داشته باشیم اما این بدان معنی نیست که کافئین مهمترین جنبه یک فنجان قهوه از نظر بیولوژیکی است.
در مطالعه‌ای که روی موش‌های آزمایشگاهی در همین زمینه انجام شد مشخص شده که کافئین باعث انقباض عضلات صاف می‌شود و بنابراین ممکن است که کافئین مستقیماً فعالیت روده را تقویت کند. با این حال، مطالعات دیگر نشان داده‌اند که قهوه بدون کافئین که می‌تواند به عنوان قهوه معمولی بر فعالیت روده تأثیر بگذارد، مکانیسم پیچیده‌تری را شامل می‌شود که شامل برخی دیگر از مولکول‌های موجود در قهوه است.
فواید آنتی‌اکسیدانی قهوه
در مورد آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا و حرف و حدیث‌هایی که در مورد خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن وجود دارد چیزی می‌دانید؟ در واقع همه چیز خیلی ساده شروع می‌شود. فرآیندهای متابولیک انرژی لازم را برای فعالیت و زندگی روزانه تولید می‌کنند. اما این فرایندها باعث ایجاد ضایعات نیز میشوند. این ضایعات غالباً به شکل مولکول‌های اکسیده شده‌ای هستند که می‌توانند به خودی خود آسیب‌زا باشند یا در آسیب رساندن به سایر مولکول‌ها موثر باشند.
آنتی اکسیدان‌ها گروه وسیعی از مولکول‌ها هستند که می توانند پسماندهای خطرناک را از بین ببرند. تمام موجودات زنده به عنوان بخشی از تعادل متابولیک آنتی‌اکسیدان‌هایی تولید می‌کنند. مشخص نیست که آیا رژیم غذایی ما با آنتی اکسیدان‌های اضافی می‌تواند این دفاع طبیعی بدن را تقویت کند یا نه، اما این حدس و گمان‌ها متوقف نشده است. آنتی اکسیدان ها تقریباً با همه چیز از جمله انزال زودرس در مردان مرتبط هستند. اما آیا هیچ یک از ادعاهای این تأثیرات مثبت آنتی‌اکسیدان‌ها بر سلامت بدن اثبات شده است؟
قهوه و سرطان و آلزایمر و دیابت نوع 2
آیا قهوه به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا برای سرطان مفید است؟ حقیقت این است که قهوه سرطان را درمان نمی‌کند، اما ممکن است به جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی و احتمالاً پیشگیری از سایر بیماری‌ها نیز کمک کند. بخشی از پاسخ دادن به این سوال که ارتباط قهوه با سرطان چیست؟ در ساده‌ترین حالت، سرطان رشد کنترل نشده سلول‌ها است که اساساً در مورد تنظیم زمانی است که ژن‌ها فعال هستند یا وجود ندارند. آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه در واقع می‌توانند اثر ضد سرطان داشته باشند. به یاد داشته باشید که آنتی اکسیدان‌ها با آسیب سلولی مبارزه می‌کنند. یکی از آسیب‌هایی که ممکن است به کاهش آن کمک کند جهش به DNA است و سرطان در اثر جهش‌ها‌یی ایجاد می‌شود که منجر به تنظیم نادرست ژن‌ها میشوند.
مطالعات نشان داده است که مصرف قهوه به پیشگیری از رشد سلول‌های سرطانی در موش‌ها کمک می‌کند. مطالعات دیگر در انسان نشان داده است که مصرف قهوه با کاهش ابتلا به برخی سرطان‌ها مرتبط است.
جالب اینجاست که مصرف قهوه با کاهش ریسک ابتلا به سایر بیماری‌ها هم مرتبط است. مصرف قهوه سبب افزایش متابولیسم می‌شود. همچنین قهوه باعث کاهش احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون و برخی اشکال بیماری زوال عقل یا همان آلزایمز می‌شود. نکته جالب توجه این است که حداقل یک مطالعه تجربی در مورد موش‌ها و کشت سلول نشان می‌دهد که این عملکرد محافظتی در واقع ترکیبی از تاثیر کافئین و آنتی اکسیدان‌ها در قهوه است. مصرف قهوه با کاهش اثرات بیماری دیابت نوع 2 هم مرتبط است.
